Η πίεση των ελαστικών παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στη συμπεριφορά του ποδηλάτου και αποτελεί τον πρώτο έλεγχο που πρέπει να κάνουμε στο ποδήλατό μας πριν την έναρξη κάθε βόλτας .Οι προτιμήσεις διαφέρουν από αναβάτη σε αναβάτη και απάντηση στο ερώτημα ποια είναι η σωστή πίεση δεν υπάρχει συγκεκριμένη. Υπάρχουν όμως δύο κανόνες που πρέπει να ακολουθούμε, αν θέλουμε να είμαστε σίγουροι ότι το ελαστικό θα αποδώσει τα μέγιστα των δυνατοτήτων του και δεν θα μας προδώσει.

Ο  πρώτος κανόνας αυτός είναι το ελαστικό είναι φτιαγμένο να λειτουργεί με μία κατώτερη και μία ανώτερη πίεση αναλόγως του όγκου και της σύστασής του .Τα μικρότερα ελαστικά δέχονται μεγαλύτερες πιέσεις και τα μεγαλύτερα μικρότερες. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα μικρά ελαστικά λόγω της χρήσης για την οποία προορίζονται (XC, trail ως συνήθως) δεν είναι τόσο ενισχυμένα (ως και καθόλου) και χρειάζονται τον αέρα για να τα στηρίξει. Από την άλλη τα μεγάλα ελαστικά (συνήθως για dh, freeride) είναι πιο ενισχυμένα και έτσι χρειάζονται μικρότερες πιέσεις λειτουργίας. Τις τιμές αυτές μας τις δίνει ο κατασκευαστής χαραγμένες στα πλαϊνά του ελαστικού και δεν πρέπει για κανένα λόγο να είμαστε εκτός των ορίων τους. Ο λόγος είναι όχι ότι δεν θα λειτουργήσουν τα ελαστικά, αλλά ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος μη σωστής συμπεριφορά και ατυχήματος αν τα ζορίσουμε έστω και λίγο. Στην περίπτωση που βάζουμε λιγότερη από τον αναγραφόμενη πίεση αέρα, τα ελαστικά μας συμπιέζονται πιο πολύ απ’ ότι πρέπει με αποτέλεσμα το πεταλάρισμα να είναι είναι πιο δύσκολο, τα πλαινά  παραμορφώνονται και χαλάει γρήγορα η σύστασή τους, χάνουμε επαφή με το έδαφος λόγω της παραμόρφωσης(κυρίως στις καταβάσεις όπου ζορίζονται παραπάνω) και γλιστράει το ποδήλατο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ξεζαντάρει το λάστιχο επειδή  είναι συνεχώς υπερβολικά συμπιεσμένο και παραμορφωμένο, σε περίπτωση πρόσκρουσης με κάποια πέτρα  ή προσγείωσης από άλμα δεν μπορούν να απορροφήσουν τους κραδασμούς  με αποτέλεσμα να δέχεται όλη την πίεση η ζάντα και τέλος είμαστε πιο ευάλωτοι στα τρυπήματα. Στην περίπτωση που βάλουμε παραπάνω από την αναγραφόμενη πίεση δύο είναι τα αρνητικά.Το πρώτο ότι σίγουρα δεν θα έχουμε πρόσφυση και το δεύτερο ότι με το παραμικρό ζόρι το ελαστικό πολύ απλά θα σκάσει.

Ο δεύτερος κανόνας είναι ότι ποτέ δεν χρησιμοποιούμε την ίδια πίεση σε όλες μας τις βόλτες καθώς αυτή πρέπει να αυξομειώνεται αναλόγως των συνθηκών που ποδηλατούμε.

Αφού ξεκαθαρίσαμε το θέμα με την ελάχιστη και την ανώτερη πίεση ας δούμε τώρα πόσο πρέπει να φουσκώνουμε τα ελαστικά μας. Πρέπει να γνωρίζουμε πως λιγότερος αέρα σημαίνει περισσότερη πρόσφυση (όχι όμως αναγκαία και καλύτερη) και περισσότερος αέρας σημαίνει περισσότερη αντοχή και ταχύτητα. Πρέπει δηλαδή να βρούμε τη χρυσή τομή ούτως ώστε να έχουμε και τους τρεις αυτούς παράγοντες μαζί (πρόσφυση, ταχύτητα, αντοχή). Αυτή καθορίζεται από το βάρος του αναβάτη, το είδος του ποδηλάτου, το έδαφος και τις καιρικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ποδηλατούμε

Ένας βαρύς αναβάτης πρέπει να έχει χρησιμοποιεί μεγαλύτερη πίεση από έναν ελαφρύ και άρα πρέπει να φουσκώνει το λάστιχο με μεγαλύτερη από την κατώτερη αναγραφόμενη πίεση. Η πίεση του αέρα πρέπει να είναι τόση, ούτως ώστε όταν κάθεται ο αναβάτης στο ποδήλατο σταματημένος, το λάστιχο να ”μαγουλιάζει”  τόσο που το εσωτερικό τμήμα των πλαϊνών τακουνιών ίσα που να έχουν επαφή με το έδαφος. Αν ακουμπάνε παραπάνω τότε το λάστιχο χάνει τη μορφή που του έχει δώσει ο κατασκευαστής με αποτέλεσμα να εφαρμόζουμε  παραπάνω δύναμη στο πετάλι για να κινηθούμε και όταν πλαγιάζουμε το ποδήλατο το ελαστικό να παραμορφώνεται πολύ και να χάνει τη πρόσφυση του. Αν ακουμπάει λιγότερο τότε μειώνουμε πολύ την επιφάνεια πρόσφυσης.

Το είδος του ποδηλάτου παίζει επίσης πολύ σημαντικό ρόλο και σε γενικές γραμμές ένα hardtail ποδήλατο πρέπει να έχει  μικρότερη πίεση στα ελαστικά από ένα full-suspension της ίδιας πάντα κατηγορίας. Αυτό συμβαίνει γιατί τα ελαστικά λειτουργούν και σαν αποσβεστήρες των δυνάμεων που δέχεται ένα ποδήλατο. Έτσι απο τη στιγμή που δεν έχουμε πίσω ανάρτηση, προσπαθούμε να κάνουμε το λάστιχο πιο μαλακό, για να επιτύχουμε πιο ομαλή αίσθηση του ποδηλάτου. Πρέπει να προσέξουμε όμως να μην αφαιρέσουμε πάρα πολύ αέρα καθώς θα έχουμε το αντίθετο αποτέλεσμα και αντί το ελαστικό να απορροφά τους κραδασμούς, αυτοί θα μεταφέρονται απο τους τροχούς στο ποδήλατο κινδυνεύοντας να καταστρέψουμε τις ζάντες, να σκίσουμε τα λάστιχα και φυσικά να χάσουμε τον έλεγχο του ποδηλάτου. Το τελευταίο γίνεται πάρα πολύ αισθητό σε μονοπάτια με πέτρες, στην προσγείωση μετά από άλματα και όταν οδηγούμε στα άκρα ζορίζοντας το ποδήλατο. Απο την άλλη αν βάλουμε πάρα πολύ αέρα και γίνουν τα ελαστικά μας άκαμπτα, πάλι δεν θα απορροφούν τους κραδασμούς και αντί αυτού το ποδήλατο θα αναπηδά σε κάθε εμπόδιο

Το έδαφος σαν παράγοντας επηρεάζει τη ρύθμιση της πίεσης του αέρα στα ελαστικά μας και πρέπει να το παίρνουμε σοβαρά υπ’ όψιν.  Ένα κακοτράχαλο πετρώδες έδαφος απαιτεί μεγαλύτερες πιέσεις από τις συνηθισμένες, γιατί ο κίνδυνος από τη μη απορρόφηση  κραδασμών είναι μεγαλύτερος από  αυτή  της έλλειψης πρόσφυσης που έτσι και αλλιώς είναι περιορισμένη σε αυτά τα εδάφη. Από την άλλη ένα χωμάτινη διαδρομή με σαθρό έδαφος απαιτεί χαμηλότερες πιέσεις προκειμένου να εξασφαλίσουμε πρόσφυση.

Οι καιρικές συνθήκες κάτω από τις οποίες ποδηλατούμε  μας κάνουν να πρέπει να αυξομειώνουμε τη πίεση στα ελαστικά μας. Σε μία βροχερή μέρα πρέπει να ρίχνουμε την πίεση αν θέλουμε να έχουμε πρόσφυση, είτε οδηγούμε σε λάσπη είτε σε πέτρα. Το ίδιο συμβαίνει και όταν έχουμε πολύ κρύο ή και χιόνι. Η πίεση πρέπει να είναι μικρότερη γιατί το έδαφος παγώνει και γλιστράει.

Αυτό που δεν αναλύσαμε μέχρι τώρα είναι το πόσο επηρεάζει το είδος της ποδηλασίας την πίεση που θα εφαρμόσουμε στα ελαστικά μας. Ο λόγος είναι γιατί τα όσα μέχρι τώρα αναφέραμε, είναι το τι ισχύει γενικά για τις πιέσεις όλων των ελαστικών ανεξαρτήτως του είδους αυτών και του είδους της ποδηλασίας για το οποίο χρησιμοποιούνται. Αυτό που δεν πρέπει να συγχέουμε είναι ότι η πίεση στα ελαστικά προδιαγραφών dh/fr δεν έχει καμία σχέση με την πίεση στα xc/trail ελαστικά. Η μεγάλη πίεση στα πρώτα, είναι μικρή για τα δεύτερα. Αυτό οφείλεται στις ιδιότητες των ελαστικών που έχουμε ήδη αναφέρει. Δηλαδή στο γεγονός ότι τα μεγαλύτερα ελαστικά είναι πιο ενισχυμένα και άρα απαιτούν μικρότερες πιέσεις λειτουργίας για να επιτύχουμε ότι με τα μικρότερα ελαστικά σε μεγαλύτερες πιέσεις.

Πόση πίεση ακριβώς όμως να βάλω;                                                                                                  Αυτό δεν είναι κάτι που  μπορεί κάποιος  να το απαντήσει με έναν αριθμό. Πρέπει να πειραματιστείτε  με τις πιέσεις για να βρείτε το σωστό στήσιμο. Ξεκινήστε με λίγο παραπάνω  πίεση από αυτή που πιστεύεται ότι πρέπει να χρησιμοποιείται σύμφωνα με όσα αναφέραμε πιο πάνω και αυξομειώστε ανάλογα. Μην ξεχνάτε πως ο πίσω τροχός θέλει πάντα 2-3 psi πίεση παραπάνω, για εξισορρόπηση του ποδηλάτου, καθώς το βάρος πέφτει κυρίως στο πίσω. Γενικά οι πιέσεις κοντά στα όρια (ανώτερα και κατώτερα) που δίνει ο κατασκευαστής δεν είναι και οι καλύτερες εκτός και αν πρόκειται για πολύ ελαφρύ ή πολύ βαρύ αναβάτη, για πολύ συντηρητικό  ή αναβάτη που οδηγεί στα άκρα  ή τέλος συνδυασμό αυτών

Πως μετράμε τον αέρα; Με το ρολόι της τρόμπας ή με το χέρι;                                                                      Ο πιο σωστός τρόπος είναι με τη χρήση ηλεκτρονικού πιεσόμετρου. Τι γίνεται όμως αν δεν έχουμε ένα τέτοιο εργαλείο; Εμπιστευόμαστε τη τρόμπα ή το χέρι μας; Η σωστή απάντηση είναι και τα δύο. Πολλές φορές το χέρι είναι πιο ακριβές από ένα πιεσόμετρο, γι αυτό θα πρέπει να μάθετε να φουσκώνεται τα ελαστικά με πιεσόμετρο το χέρι σας. Αυτό πρέπει να το μάθετε γιατί πρώτον η ίδια η τρόμπα μπορεί να αποκλίνει από φορά σε φορά (έστω και ελάχιστα), δεύτερον γιατί μπορεί να απαιτηθεί να χρησιμοποιήσετε άλλη τρόμπα που θα έχει διαφορετικές ενδείξεις και τρίτον γιατί η τρόμπα που μπορεί να αναγκαστείτε να χρησιμοποιήσετε μπορεί να μην έχει καν πιεσόμετρο. Ποτέ μην βασίζεστε όμως αποκλειστικά στο χέρι σας καθώς εάν είστε κουρασμένοι, η ”μέτρησή” σας θα είναι σίγουρα λάθος.

Με τα tubeless ελαστικά τι γίνεται; Ισχύουν τα παραπάνω;                                                            Τίποτα δεν αλλάζει για τα tubeless ελαστικά παρά μόνο ότι μπορούμε να τα λειτουργήσουμε με μικρότερες πιέσεις απ’ ότι τα ίδια ακριβώς ελαστικά που χρησιμοποιούν σαμπρέλα. Θέλουν όμως ιδιαίτερη προσοχή στις μικρές πιέσεις γιατί ξεζαντάρουν πιο εύκολα απ’ ότι τα ελαστικά με σαμπρέλα.

Οπλιστείτε λοιπόν με γνώση, πειραματιστείτε με τις πιέσεις των ελαστικών σας και καλές βόλτες.

Χάρης Θεοδωρόπουλος